مد مینور - وب سایت هنر موسیقی

مد مینور - بخش اول

«مینور» در لغت به معنای«کوچک» است و گام مینور از گام ماژور«گام بزرگ» مشتق می¬شود. مجموعا سه نوع گام مینور وجود دارند که در ادامه به معرفی انواع گام مینور خواهیم پرداخت.

مینور تئوریک

چنانچه درجه ششم گام ماژور را تونیکِ(درجه اول) گام دیگری قرار دهیم، مینور تئوریک خلق می شود که به مینور نِسبی آن گامِ ماژور معروف است. به عنوان مثال اگر بخواهیم مینور نسبی گام «دو ماژور» را به دست بیاوریم، کافی است درجه ششم گام«دو ماژور» را پایه گام دیگری قرار داده، بدین ترتیب مینور نسبی آن که«لا مینور» است بدست می آید. در شکل زیر به گام های «دو ماژور» و مینور نسبی آن«لا مینور» توجه کنید. pic-1

همانگونه که در تصویر بالا می بینیم، گام مینور از درجه ششم گام ماژور آغاز می شود و این گام با فواصل بین درجات فوق به مینور تئوریک معروف است.

مینور هارمونیک

با دقت در فواصلِ بین درجات گام مینور تئوریک، درمیابیم که بین درجات هفتم و هشتم این گام فاصله یک پرده ای وجود دارد که این فاصله قدرت حل روی درجه هشتم را تضعیف می کند، به همین دلیل نظریه پردازان درجه هفتم گام مینور تئوریک را نیم پرده بالا برده که فاصله یک پرده ای به فاصله نیم پرده ای تقلیل یابد و بدین صورت حلِ درجه محسوس(هفتم) به تونیک قوی تر باشد.
بر اثر این تغییر، فاصله بین درجات ششم و هفتم نیم پرده بیشتر شده و از یک پرده به یک و نیم پرده(دوم افزوده) تغییر می کند(منصوری،1370، 128). در شکل زیر به گام«لا مینور» هارمونیک توجه کنید. pic-2

مینور ملودیک

در برُهه ای از زمان، در موسیقی قدیم اروپا فاصله یک و نیم پرده ای(دوم افزوده) که بین درجات ششم و هفتم مینور هارمونیک وجود دارد، فاصله ای نامأموس محسوب می شده است. از همین روی نظریه پردازان دست به اصلاح مینور هارمونیک زده و درجه ششم مینور را نیز نیم پرده بالا بردند که فاصله یک و نیم پرده ای بین درجات ششم و هفتم به فاصله یک پرده ای(دوم بزرگ) تبدیل شود.
در توضیح مینور هارمونیک گفتیم که درجه هفتم برای حل روی درجه هشتم، نیم پرده بالا رفته است. در مینور ملودیک اگر گام بالارونده باشد، درجه هفتم همانند مینور هارمونیک نیم پرده بالا رفته و بین درجات هفتم وهشتم فاصله دوم کوچک ایجاد خواهد شد ولی در حالت پایین رونده چون حلی بر روی درجه هشتم وجود نخواهد داشت، درجه هفتم به حالت قبل باز می گردد و بنابر این دلیلی برای بالا بردن درجه ششم نیز نخواهد بود و درجه ششم نیز به حالت قبل باز خواهد گشت(همان،129). بنا بر این مینور ملودیک در دوحالت بالارونده و پایین رونده متفاوت است. در شکل زیر به گام«لا مینور» ملودیک در دوحالت بالارونده و پایین رونده توجه کنید. pic-3